نگاهی نو به آموزش و پرورش از پنجره‌ی طرح ارزشیابی توصیفی             علی –ع  

 مقدمه کلاس تشویق می‌شوند که علایق و ایده و تجارب فرد را به کلاس درس بیاورند و اجازه دارند درباره هدف‌های کار روزانه‌ی خود با معلمان بحث کنند و تصمیم بگیرند. احساس آرامش کنند. ارزشیابی توصیفی به توصیف ارزشیابی‌های گوناگون به شیوه‌های متنوّع از دانش آموزان می‌پردازد. معلمانِ طرح ارزشیابی توصیفی، با ایجاد جوّی صمیمی و در کلاس درس، فضایی مساعد را برای یادگیری و رشد دانش‌آموزان فراهم می‌کنند، تا آنها بتوانند با آسودگی در کلاس درس به اظهارنظر بپردازند و بدون نگرانی هر سؤالی را که در ذهن دارند، مطرح کنند. معلمان یاد گرفته اند که چگونه مهارتهای یادگیری را در قلمروی خاص به کودکان بیاموزند هر طرح، براساس اهدافی شکل می‌گیرد. طرح ارزشیابی توصیفی نیز پنج هدف عمده و اساسی دارد که عبارتند از:
1- بهبود کیفیّت فرآیند یاددهی و یادگیری 2- فراهم نمودن زمینه مناسب برای حذف فرهنگ بیست گرایی (ارزشیابی کیفی به ارزشیابی کمی)3- تأکید بر اهداف آموزش و پرورش به جای تأکید بر محتوای کتاب‌ها4- فراهم نمودن زمینه‌ی مناسب برای حذف حاکمیت مطلق امتحانات پایانی در تعیین سرنوشت تحصیلی دانش‌آموزان5- افزایش بهداشت روانی محیط یاددهی و یادگیری یا کاهش اضطراب، استرس‌ها و فشارهای روانی در کلاس
ابزارهای طرح ارزشیابی توصیفی معلم برای جمع آوری اطلاعات و آگاهی از روند رشد و یادگیری دانش‌آموزان از ابزارهای مختلفی در این طرح استفاده می‌کند که به شرح ذیل می‌باشد.
1.آزمون‌های عملکردی‌: میزان کسب مهارت و دانش‌هایی را که دانش‌آموزان کسب کرده‌اند، نشان می دهد2.آزمون‌های مداد کاغذی: ابزار جمع‌آوری اطلاعات برای ارزشیابی عملکرد دانش‌آموز می‌باشد3.پوشه‌ی کار: مجموعه‌ای از نمونه‌ی فعالیتها و آثار یادگیری می‌باشد که شامل: فعالیت‌های عملی، کارهای دستی، هنرهای عملی و کارهای دست ساز میباشد که معلم با بررسی مستمر و ارایه‌ی بازخوردهای لازم، موانع و مشکلات یادگیری را اعلام می نماید تا رفع گردیده و یادگیری بهتر صورت بگیرد. 4.تکالیف درسی: در واقع تقویت کننده، بسط و گسترش دهنده دانش‌های خود دانش‌آموزان می‌باشد. معلم با بررسی و ارایه‌ی بازخوردهای لازم توصیفی که اشعار تشویقی می‌باشد، باعث می‌شود که شاگردان به اشکالات نوشتاری خود پی ببرند و آنها را اصلاح نمایند. 5.چک لیست‌ها: اهداف آموزشی در چک لیست‌ها قید می‌شود .
6.برگه‌ی گزارشات: که شامل گزارش‌های مختلف از قبیل: گردش علمی، بازدید، گزارش ورزشی و فرهنگی می‌باشد .
7.کارنامه‌ی ارزشیابی (گزارش پیشرفت) این کارنامه که در واقع 36 هدف را در بردارد، دربرگیرنده‌ی ابعاد مختلف جسمانی، اجتماعی، عاطفی و شناختی است که شامل: خواندن و نوشتن و حساب کردن در دروس مختلف می‌باشند.
8.مصاحبه: یکی از ابزارهایی است که معلم از آن استفاه می‌نماید.
انتظارات طرح ارزشیابی توصیفی :ـ دقّت و رعایت نکات بهداشت فردی و اجتماعی ـ کسب عادت های مطلوب جسمانی
ـ همکاری با دیگران ـ عمل به قوانین مدرسه و اجتماع ـ احترام گذاشتن به دیگران ـ شرکت در مباحث و گفتگوها
به عنوان یک دست‌اندرکار طرح ارزشیابی توصیفی چند پیشنهاد برای خوانندگان بیان می‌نمایم، امیدوارم که مورد توجه قرار بگیرد. 1. در گزارش معلم از وضعیت تحصیلی دانش‌آموز باید دقت گردد و لازم است تعامل ارتباطی مؤثر بین والدین و معلم برقرار شود تا موارد مورد نظر معلم، اجرا گردد.
2.اشتباه و خطاهای فرزند در حین یادگیری جرم نیست و نباید بابت خطا و اشتباه با تهدید و تحقیر برخورد کرد، چرا که خطا و اشتباه لازمه‌ی بهبود یادگیری است 3. به جای آن که از فرزندتان بپرسید: امروز چند گرفته‌ای؟ از او بپرسید: امروز چه یادگرفته‌ای؟ چون این سؤال باعث می‌شود تا فرزندتان گزارش مختصری از روند یادگیری خود را در کلاس درس ارایه دهد. این روش موجب افزایش مهارت سخن گفتن، بهبود یادگیری و اعتماد به نفس در او خواهد شد .
4.پوشه‌ی کار یکی از ابزارهای مهمی است که از طریق آن می‌توان به روند رشد مهارت‌های یادگیری در کودکان پی‌برد و بهتر است برای آگاهی بیشتر از چگونگی رشد تحصیلی فرزندتان هرچند وقت یک بار محتوای پوشه را به دقت بررسی و اعلام نظر فرمایید
5.هر گونه یادگیری، مستلزم فعّالیّت و تلاش خود دانش آموزان است، لذا از انجام فعالیتها به جای فرزندتان به هر شکلی که هست، خودداری کنید.
.منابع:   محقق معین، محمدحسن www.arzeshyabytosify.blogspot.com  -
رهباردار، حمید، ارزشیابی توصیفی (اینترنت ( www.Sanjesh3.com -حسنی، محمد، 1382، طرح ارزشیابی توصیفی
اهداف ـ اصول و راهکارها، کاوش هنر تهران، آثار معاصر، چاپ اول به نقل از نشریه نگاه وزارت آموزش و پرورش هفته دوم بهمن 1387 

 تعریف طرح ارزشیابی توصیفی: این طرح، الگوی جدیدی است که تلاش و کوشش می کند زمینه ای را فراهم سازد تا دانش آموزان در کلاس درس با شادابی و نشاط بهتر، بیشتر و عمیق‌تر، مطالب درسی را فرا بگیرند. این طرح تلاش                              

 می‌نماید براساس جدیدترین مطالعات و تحقیقات، شیوه‌ی ارزشیابی را در کلاس درس متحوّل نموده و مشکلات موجود در آن را برطرف نماید. در واقع ارزشیابی توصیفی روند یاددهی و یادگیری را در طول سال تحصیلی مورد توجه قرار داده و در این راستا، به ابعاد مختلف رشد، که شامل: رشد جسمانی، اجتماعی، عاطفی و شناختی می‌پردازد. در ارزشیابی توصیفی، یادگیری، مهم و تفریح است. کودکان در